Loading...

DAMASCUS keçileri


 

Damascus keçilerinin yayılma alanı bulduğu ve yetiştiriciliğinin yapıldığı coğrafyanın büyük bir bölümünde ekstansif koşullarda yetiştirilmektedir. Ekstansif sistemde yetiştirilen hayvanlardan elde edilen gelirin miktarı, büyük ölçüde hayvanların o bölgede sergilediği adaptasyon parametreleriyle yakından ilişkilidir. Bir ırkın, bir bölgeye adapte olması ve döl vermesi çok uzun zaman gerektirmektedir. Bir bölgeye istenilen verim performansı bakımından üstün egzotik ırkların getirilmesi, hem ekonomiklik hem de zaman açısından birçok dezavantajlara sahiptir. Bu bağlamda, yerli ırkların kullanılması ve ıslahı, ekonomi ve adaptasyon açısından daha olumlu sonuçlar doğurabilmektedir.
 
Damascus keçileri esas itibarıyla subtropik ve yarı kurak iklim koşullarında yetiştirilen bir keçi ırkıdır. Bu nedenle esas ana vatanı olan Suriye’nin yanı sıra Lübnan, İsrail, Ürdün, Kıbrıs Adası ve Türkiye’nin bazı bölgelerinde yayılma alanı bulunmuştur.
 
Yüksek çevre sıcaklığını ve buna bağlı zorlanmaları tolere etmek için vücut yapısı itibariyle bazı değişimler geçirerek anatomik ve fizyolojik olarak çöl ve kurak iklimlerde adapte olmuştur. Bu bağlamda sütçü keçi ırkları içerisinde yöresine iyi uyum sağlamış önemli bir ırktır.
 
 Damascus keçilerinin esas ana vatanı Suriye olup diğer Orta Doğu ülkelerine buradan yayılmıştır. Kıbrıs Adasına ise 1940 yılında İngilizler tarafından getirilmiş ve üretilmeye başlanmıştır.
 
Damascuslar, sütçü ırk olarak yetiştirilmek amacıyla Yunanistan ve bazı Avrupa ülkelerine de götürülmüştür. Türkiye’de ise genelde güney bölgelerde Çukurova’yı içeren Akdeniz bölgesinin bazı kesimlerinde ve Güneydoğu Anadolu’da yetiştirilmektedir.
 
Suriye keçisi adı altında bahsedilen iki ayrı tipten ilki Damascus (Şam, Shami) keçisidir. Bu tip Suriye ve Lübnan’a yayılmıştır. Süriye keçisi adı altında bahsedilen ikinci genotip ise Halep keçisi, Maber keçisi veya Filistin keçisi gibi adlarla da anılan Suriye dağ keçisidir.
 
Damaskuslar besi performansı üzerine denemeler yapılmak amacıyla İspanya’ya götürülerek denenmiş ve çok başarılı sonuçlar alınmıştır.
 
Damascus keçilerinin yayılma alanı bulunduğu bölgelerde daha ziyade ekstansif şartlarda yetiştiricilik yapılmaktadır. Sosyo-ekonomik düzen ve içinde bulunduğu ülkenin gelişmişlik düzeyinin direkt olarak bu hayvanların yetiştirilme koşullarına etkisi vardır.
 
Damaskus keçileri anatomik ve morfolojik alarak da yaşadığı çevreye son derece iyi adapte olmuş bir ırktır. Vücut yapısal açıdan sıcaklık stresine ve diğer zorlanımlara karşı direnci arttırıcı bazı özellikler kazanmıştır. Kulak yapısı, burun yapısı ve kıl örtüsü buna örnektir. Solunum sistemi ve dolaşım sistemi de yapı ve işleyiş olarak hayvanın vücut sıcaklığını dengede tutmasına yardımcı olmaktadır.
Damascus keçilerinin vücudu uzun ve bacakları da yüksektir. Uzak mesafelere düzlük arazilerde rahatça yürüyebilirler. Fakat bu yapı onların dağlık ve sarp arazilerde hareketini kısıtlar.
 
Kıbrıs’ta mevcut Damaskus ırkı keçilerin dişilerinin ortalama cidago yüksekliği 72-78 cm, tekelerin ortalama cidago yüksekliği ise 80-85 cm’dir.
 
Damaskus keçileri temelde verim yönünden sütçü bir ırk olmasına rağmen canlı ağırlık bakımından soğuk iklim keçi ırklarına yakın ortalamalara sahiptir.
 
K.K.T.C. Tarım Bakanlığına bağlı Ercan Devlet Üretme Çiftliğinden edinilen bilgilere göre, mevcut 10 aylık yaşta olan dişi çebiçlerin ortalama canlı ağırlıkları 30,65 kg, ergin keçilerin 50-60 kg, tekelerin ise 60-90 kg arasında değişmektedir.
Damaskus keçilerinin kıl rengi bakımından iki esas varyetesi vardır. Birincisi Kırmızı Kahverengi (Koyu Kestane) renk olup bu varyete İsrail, Kıbrıs ve Türkiye’de yetiştirilen dominant sayıdaki populasyonu oluşturmaktadır. Diğer varyete ise Siyah renktedir. 
 
Tipik koç başlıdır. Baş uzun, burun bariz olarak öne büküktür. Kulaklar, vücuttan gelen sıcak kanın soğuyarak tekrar vücuda dönmesi ve buna bağlı olarak ısı regulasyonunun sağlanmasında önemli rol oynar. Kulaklar aşağı doğru 25-30 cm uzamış ve genişlemiştir.
Genellikle keçi ve tekeler boynuzludur. Boynuzlar ise Capra Hircus kökenli diğer keçilerde olduğu gibi, önden arkaya doğru kavisli olup yaklaşık 2-5 cm çapındadır. Sağ boynuz saat yönünün tersi yönünde, sol boynuz ise saat yönünde kıvrılır. Boynuz şekli mütecaniz olmayıp değişik biçimlerde olabilir. Bu ırkı diğer bir tipik özelliği de boyunlarında bulunan 5-10 cm uzunluğundaki küpelerdir.KKTC Tarımsal Araştırma ve Geliştirme (KKTC-TAGEP) projesi, KKTC Tarım Bakanlığı ile Çukurova Üniversitesi (Ç.Ü. Ziraat Fakültesi Dekanlığı) arasında 08.07.1999 tarihinde imzalanmıştır. Bu projenin bir diğer kolu ise DÜÇ Ercan Keçicilik Ünitesinde mevcut saf Damascus keçilerinin ıslahı ve geliştirilmesi projesidir.
KKTC-TAGEP projesi çerçevesinde DÜÇ Ercan Keçicilik Ünitesi saf     Damascus keçilerden elde edilen veriler zaman geçirilmeden değerlendirilerek yayınlanma yoluna gidilmiştir.
Başlangıçta KKTC Kamu Kurumlarında yetiştirilen Damascus popülasyonunun seleksiyon yolu genetiksel yönden ıslahı amaçlanmış çalışmanın Ercan DÜÇ’ de yürütülmesi planlanmıştır.
 
Yapılan çalışmalar sonucunda, genel anlamda elde edilen sonuçlar ve varılması gereken hedefler aşağıdaki gibidir:
 
 
1-     İlgili proje bilimsel yönden KKTC’yi dünyaya tanıtmak bakımından yeterli bir düzeye eriştirilmiştir.
2-     KKTC-TAGEP projesine bağlı olarak, keçi sağım tesisinin kurulması ile endüstriyel hayvancılığı olanaklı kılacak bir teknolojinin transferi gerçekleştirilmiştir.
3-     Ercan Devlet Üretme Çiftliğinde KKTC çiftçisine küçümsenemeyecek düzeyde damızlık değeri yüksek hayvan satışı yapılmaktadır ve bu her yıl tekrarlanmaktadır.
4-     Dünyanın, Akdeniz’in özgün ve çok değerli ırklarından birisi olan Damascus keçilerinden bir gen havuzu oluşturulmuştur bu husus dünyada son yıllarda ırkların korunması konusunda ortaya çıkan görüşlere katkı getirecek niteliktedir. Çünkü Damascusun saf örnekleri giderek azalmaktadır. Bu sürüdeki ortalama laktasyon verimi 500 lt’ye yaklaşmıştır, bu sonuç ırk ortalamasına (250-300 lt) kıyasla bir rekordur.
5-     KKTC Ercan DÜÇ çiftliğinde laktasyondaki keçilere ait farklı beslenme koşullarındaki süt miktarları ve içeriği ile ilgili bir araştırma yapılmıştır.
6-     KKTC kurak iklim koşullarında yetiştirilen Damascus keçilerinin adaptasyon mekanizmaları üzerine bir araştırma yapılmıştır.
7-     Gelecekteki hedefimiz Ercan DÜÇ’ deki Damascus sürüsünde test edilmiş teke üretildiği zaman bu çiftlik dünyada önemli bir gen merkezi haline gelecektir. Bugün Kanada, Fransa gibi ülkeler farklı genotipteki keçi ırklarının test edilmiş spermalarını ve embriyolarını satıyorsa endüstriyel hayvancılıkta bu düzeye gelebildikleri içindir. Bizim de KKTC’deki temel amacımız döl kontrolü yolu ile saptanan test edilmiş teke sperması ve embriyosunu satmaktır.
 

Hasane Ilgaz Sok. No:14 Daire 3
+90 392 227 52 35